การวนซ้ำ (Loop) ในภาษาคอมพิวเตอร์หมายถึงการทำคำสั่งหรือชุดคำสั่งนั้น ซ้ำ ๆ กันหลาย ๆ ครั้ง เช่น

การแสดงผลตัวเลข 1-10 ทางหน้าจอคอมพิวเตอร์ หรือแสดงผลตัวเลขคู่ ของตัวเลข 1-200 เป็นต้น

 

การวนซ้ำด้วยจำนวนรอบที่แน่นอนด้วยคำสั่ง for

คำสั่ง for เป็นคำสั่งวนซ้ำการทำงานเดิม ๆ ด้วยจำนวนรอบที่แน่นอน โดยโปรแกรมจะตรวจสอบเงื่อนไข

ก่อนทำงานทุกรอบ และตรวจสอบเงื่อนไขใหม่อีกครั้ง ถ้าเงื่อนไขเป็นเท็จให้โปรแกรมออกจากการทำงานไป

ทำงานที่คำสั่งถัดไปทันที

รูปแบบคำสั่ง for สามารถเขียนเป็นผังงานได้ดังนี้

ตัวอย่าง  แสดงตัวเลขที่น้อยกว่า 10 บนหน้าจอ

** หลัง for จะไม่มีเครื่องหมาย เซมิโคลอน (;) ถ้ามีโปรแกรมจะแสดงค่าสุดท้ายค่าเดียว

1. เมื่อโปรแกรมเริ่มทำงาน i = 1

2. เช็คว่า i < 10 จริงไหม

- จริง จะเข้าไปทำใน loop คือ print i ออกมา คือ 1

3. จบ Loop แรก

4. เมื่อจบ Loop มันก็ไปทำงาน i++ ที่เรากำหนดไว้ว่าหลังจบ Loop ให้ i++

5. i มีค่าเท่ากับ 1

6. เช็คตรงเงื่อนไขก็เข้า Loop อีกครั้งว่า i < 10 จริงหรือไม่

- จริง print i คือ 2

** ค่าที่กำหนดค่าเริ่มต้นไม่ได้ใช้แล้ว การกำหนดค่าเริ่มต้น i = 1 ถูกใช้แค่เพียงครั้งเดียวจะทำซ้ำใน Loop ครั้งแรกเท่านั้น

7. i++ อีกครั้ง i ก็จะเป็น 2

- แล้วก็จะไปทำการเช็คเงื่อนไข เป็นอย่างนี้ไปเรื่อยๆ จน i = 9 จบ Loop

8. ลูปสุดท้าย การเพิ่มขึ้นของ i จากที่กำหนดให้ i++ ได้ i = 10 เช็คเงื่อนไข i < 10

- ไม่จริง ออกจาก Loop ซึ่งทำให้ผลการรันของโปรแกรมนี้คือ

ผลลัพธ์

ตัวดำเนินการเพิ่มค่าและลดค่า
ตัวดำเนินการเพิ่มค่า (Increment Operator) ใช้เครื่องหมาย ++
ตัวดำเนินการลดค่า (Decrement Operator) ใช้เครื่องหมาย –

ตัวดำเนินการ	นิพจน์	ตัวอย่าง	ความหมาย
++ (Prefix)	++ i	++1	เพิ่มค่าให้กับ i หนึ่งค่าก่อน จึงนำค่าใหม่ของ i ในนิพจน์นี้ไปใช้ (i=i+1)
++ (Postfix)	i++	1++	นำค่าปัจจุบันของ i ในนิพจน์นี้ไปใช้ก่อน จึงเพิ่มค่าให้กับ i หนึ่งค่า (i=i+1)
- (Prefix)	--i	--1	ลดค่าให้กับ i หนึ่งค่าก่อน จึงนำค่าใหม่ของ i ในนิพจน์นี้ไปใช้ (i=i-1)
-- (Postfix)	i--	1--	นำค่าปัจจุบันของ i ในนิพจน์นี้ไปใช้ก่อน จึงลดค่าให้กับ i หนึ่งค่า (i=i-1)

ตัวอย่าง โปรแกรมรับค่าตัวเลขจำนวนเต็ม จำนวน N ค่า แล้วหาค่าเฉลี่ย พร้อมแสดงผลทางจอภาพ 

บรรทัด	รหัสต้นฉบับ (Source Code)	อธิบายคำสั่ง
1	#include <stdio.h>	แฟ้ม stdio.h ซึ่งเป็นแฟ้มส่วนหัวใช้เก็บรวบรวมคำสั่งเกี่ยวกับการรับและแสดงผลข้อมูล ถูกอ่านเข้ามาเพื่อประมวลผลร่วมกับโปรแกรมนี้
2	int main() {	ประกาศ main เป็นฟังก์ชันหลัก ชนิดจำนวนเต็ม และเริ่มต้น block ของฟังก์ชัน main (เริ่มต้นโปรแกรม)
3	int i , N , num , sum = 0;	ประกาศตัวแปร i N num และ เป็นชนิดจำนวนเต็ม กำหนดค่าเริ่มต้นให้กับ sum เป็น 0
4	printf("Please Input number : ");	แสดงข้อความให้ผู้ใช้ป้อนข้อมูล  "Please Input number : " ทางจอภาพ
5	scanf("%d" , &N);	รับค่าเลขจำนวนเต็ม จากแป้นพิมพ์ นำไปเก็บไว้ในตัวแปร N
6	for(i=1 ; i <= N ; i++) {	เป็นคำสั่งควบคุมแบบวนซ้ำ (มีคำสั่งย่อยมากกว่า 1 คำสั่ง ต้องเขียนคำสั่งภายใต้เครื่องหมาย { }) โดยมีขั้นตอนทำงานดังนี้ ขั้นตอนที่ 1) i = 1 กำหนดค่าเริ่มต้นให้ตัวนับ i = 1 (ทำเฉพาะรอบแรกเท่านั้น) ชั้นตอนที่ 2) i <= N ตรวจสอบว่า ค่า i น้อยกว่าหรือเท่ากับ ค่า N จริงหรือไม่ ถ้าจริง เริ่มทำคำสั่งที่ต้องการทำซ้ำ บรรทัดที่ 7 ถ้าเท็จ สิ้นสุดการวนซ้ำด้วยคำสั่ง for ไปทำคำสั่งบรรทัดที่ 11
7	printf("Input Number %d : " , i);	แสดงข้อความ "Input Number %d : " โดยแสดงค่า i ใน %d เพื่อแจ้งให้ผู้ใช้ โปรแกรมทราบว่า ต้องป้อนข้อมูลอะไร
8	scanf("%d" , &num);	รับค่าเลขจำนวนเต็ม จากแป้นพิมพ์ นำไปเก็บไว้ในตัวแปร num เมื่อป้อนข้อมูลเสร็จแล้ว ต้องกดแป้น Enter เพื่อยืนยันข้อมูลและทำคำสั่งถัดไป
9	sum += num;	คำสั่งคำนวณสะสมค่า เหมือนกับคำสั่ง sum = sum + num; โดย ประมวลผล sum + num ก่อน แล้วนำผลลัพธ์ที่ได้ ไปเก็บไว้ใน sum
10	}	กลับไปทำบรรทัดที่ 6 คำสั่งย่อย i++ แล้วกลับไปเริ่มทำ ขั้นตอนที่ 2)
11	printf("\nAvg : %.2f" , (float)sum/N);	ขึ้นบรรทัดใหม่ แล้วแสดงข้อความ "Avg : %.2f" โดยแสดงค่าจำนวนจริงของ sum/N ใน %.2f เป็นเลขทศนิยม 2 ตำแหน่ง
12	return 0;	คืนค่า 0 ให้ฟังก์ชัน main โปรแกรมทำงานถูกต้องสมบูรณ์
13	}	สิ้นสุด block ของฟังก์ชัน main (สิ้นสุดโปรแกรม)